Światowy Dzień Walki z Depresją 23 lutego
22 lutego 2023
23 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Depresją nazywaną również ”chorobą duszy”.
UWAGA!!!
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Eksperci przewidują, że do 2030 roku stanie się także pierwszą najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie. Choruje na nią aż 350 milionów ludzi, w Polsce – 4 miliony.
CZYM JEST DEPRESJA?
Zacznijmy od stwierdzenia, że depresja jest chorobą i wymaga leczenia.
Depresja nie jest gorszym samopoczuciem, trudnością z wzięciem się w garść czy zmobilizowaniem się do działania. W naszej praktyce wielokrotnie spotykam się z tym, że rodzice, nauczyciele a nawet same nastolatki traktują to rozpoznanie (u bliskich, rówieśników) z przymrużeniem oka. Natomiast osoba nią dotknięta wymaga takiej samej opieki i wsparcia, jak powiedzmy…przy zapaleniu płuc.
Zastanówmy się, czy nakrzyczelibyśmy na kogoś, kto ma prawie czterdzieści stopni gorączki i dreszcze, żeby w końcu wziął się w garść, poszedł do szkoły, poprawił stopnie, a popołudniu posprzątał bałagan w pokoju?
Czasami trudno jest nam zaakceptować objawy depresji, gdyż jej następstwa upośledzają funkcjonowanie w tych sferach, które uważamy za fundamentalne. Działanie, aktywność, wysiłek (często powyżej możliwości), efektywność, sukces, nadmierne kontrolowanie trudnych emocji są elementami (wartościami) naszej kultury. Niższy poziom funkcjonowania w w/w obszarach „świadczy” o niedojrzałości, lenistwie, pobłażaniu czy użalaniu się nad sobą. Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na to, że osoba w depresji (tak jak w przypadku innej choroby) nie jest w stanie siłą umysłu czy wolą sprawić, że objawy tak po prostu same znikną…
Pamiętajmy, że depresja TO NIE TYLKO SMUTEK!
Każdy z nas bywa czasem smutny, ale większość ludzi nigdy nie choruje na depresję (…i całe szczęście!!! ze względu na niewyobrażalne cierpienie towarzyszące osobie nią dotkniętą…) Ważne jest nasilenie i czas trwania – jeśli ktoś „stale” (przez większą część dnia przez min. 2 tyg.) odczuwa głęboki smutek i nie podlega on w zasadzie modyfikacjom przez zewnętrzne okoliczności, to możemy mieć już do czynienia z depresją. Należy również pamiętać, że mówimy o smutku wewnętrznym…pomimo widocznego uśmiechu na twarzy (MASKI DEPRESJI).
Warto także pamiętać, że obniżony nastrój (długo utrzymujący się smutek) to tylko jedna ze składowych choroby.
JAKIE SĄ OBJAWY DEPRESJI?
– objawy emocjonalne: obniżony lub obojętny nastrój – smutek i towarzyszący mu często lęk, płacz, niemożność odczuwania przyjemności, utrata radości życia (począwszy od utraty zainteresowań, skończywszy na zaniedbywaniu potrzeb biologicznych), poczucie braku perspektyw na przyszłość, nastój dysforyczny – często występuje u nastolatków (czyli zniecierpliwienie, drażliwość);
– objawy poznawcze : zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi, negatywny obraz siebie-świata-innych-przyszłości, obniżona samoocena, samooskarżenia, pesymizm i rezygnacja, w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne;
– objawy motywacyjne: problemy z mobilizacją do wszelkiego działania (również ograniczenie lub zanik wcześniejszych zainteresowań) , spowolnienie psychoruchowe (zwolnienie ruchów i reakcji); trudności z podejmowaniem decyzji;
zaburzenia rytmu snu i czuwania), utrata apetytu (ale możliwy jest również wzmożony apetyt), osłabienie oraz zmęczenie, spadek aktywności, czasem skargi na różne bóle, złe samopoczucie fizyczne;
– myśli i próby samobójcze.
A co na to Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 ?
Jeszcze obowiązująca w Polsce. Licząc od stycznia 2022 r. Polska ma 5 lat na wdrożenie klasyfikacji ICD-11.
Tabela 1. Objawy depresji wg ISC-10
| OBJAWY OSIOWE – obniżony nastój – anhedonia – utrata zainteresowań – obniżenie popędu psychoruchowego | OBJAWY DODTKOWE – osłabienie koncentracji i uwagi – zaniżona samoocena – poczucie winy i małej wartości – pesymistyczne nastawienie – zaburzenia snu – utrata apetytu – myśli i tendencje suicydalne |
Tabela 2. Kryteria diagnostyczne
| EPIZOD ŁAGODY | EPIZOD UMIARKOWANY | EPIZOD CIĘZKI BEZ OBJAWÓW PSYCHOTYCZNYCH | EPIZOD CIĘŻKI Z OBJAWAMI PSYCHOTYCZNYMI | |
| Objawy osiowe | 2 lub więcej | 2 lub więcej | 3 lub więcej | 3 lub więcej |
| Objawy dodatkowe | 2 lub więcej | 3-4 | 4 lub więcej | 4 lub więcej (dodatkowo urojenia i/lub omamy) |
| Kryterium czasowe | Co najmniej 2 tygodnie | Co najmniej 2 tygonie | Przy znacznym nasileniu objawów może być krótsze niż 2 tygodnie | Przy znacznym nasileniu objawów może być krótsze niż 2 tygodnie |
| Funkcjonowanie | Pogorszenie | Ograniczenie łącznie z wykonywaniem codziennych obowiązków | Uniemożliwienie wykonywania nawet codziennych obowiązków | Uniemożliwienie wykonywania nawet codziennych obowiązków |
Depresja jest zaburzeniem, które MOŻE DOTKNĄĆ KAŻDEGO niezależnie od wieku!
Dogi Rodzicu!
Jeśli obserwujesz powyższe objawy u swojego dziecka, to skonsultuj się ze specjalistą. To BARDZO WAŻNE.
Pamiętaj, depresję można SKUTECZNIE LECZYĆ. Wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie, to klucz do szybkiego powrotu do zdrowia.
Zastanawiasz się, co jeszcze możesz zrobić. Jak wspierać swoje dziecko czy inną bliską osobę? Zerknij na poniższy plakat.
Osoby najbardziej narażone na ryzyko wystąpienia depresji (grupy ryzyka):
– osoby młode,
– kobiety w okresie okołoporodowym,
– osoby w wieku podeszłym,
-osoby, które przebyły w życiu epizod depresyjny,
– osoby narażone na przewlekły stres życiowy.
Przygotowały:
Psycholog – Karolina Matejczyk
Pedagog specjalny – Renata Janik
